च्वसु
-
नेवाः समाज व मांया ख्वाः स्वयेगु दिंया महत्व
नासः द्यः धइगु मां, अबु व गुरु खः धकाः नेवाः संस्कृतिविद्तय्सं धायेगु यानाः वयाच्वंगु जूसां लिपांगु इलय् वयाः नासः द्यः धाइम्ह महाद्यः धकाः तकं ब्याख्या यानाः नासः द्यःयात हिन्दूकरण यायेगु ज्या जुयाच्वंगु खनेदु । न्ह्यागु हे जूसां थःपिन्सं हने...
-
बौद्धविद्धान सुवर्ण शाक्यका म्हसीका
नेपाल संवत् न्हूदँ राष्ट्रिय समारोह समिति ११४२ पाखें थौं ने.सं. ११४२ सिल्लागा दुतिया (फागुन ६ गते) शुक्रवाः बौद्धविद्धान सुवर्ण शाक्ययात हनेत्यंगु दु । नेपालभाषा मंकाः खलकं न्हूदँ समारोह समिति नीस्वनाः नेपाल संवत् न्हूदँ हनेगु झ्वलय् दकलसिबें...
-
छु खः मतिना दिवस अर्थात् भ्यालेन्टाईन डे : छाय् हनी हलि न्यंक ?
–राम मगर मतिना दिवस अर्थात् भ्यालेन्टाईन डे, मतिनामिपिनिगु नितिं मूवंगु कथं नालातःगु दु । ल्याय्म्ह–ल्यासे मदुपिन्सं थुगु इलय् मतिनाया प्रस्ताव तयेगु कथं नं प्रणय दिवस उलिहे मूवंगु कथं नालातःगु दु । विशेष यानाः १४ फेब्रुअरीया दिनसं अर्थात् थौंया दिं...
-
नेपालभाषा–साहित्यिक आलोचनाया स्थिति : थौंया सन्दर्भय्
(नेपालभाषा ऐकेडेमीया ग्वसालय् ने.सं.११४२ कछलाथ्व नवमी (वि.सं.२०७८/०७/२७) न्ह्यब्वःगु कार्यपत्र) न्ह्यब्वःम्ह : डा.चन्द्रमान वज्राचार्य १. शीर्षकया स्पष्टीकरण : दक्कसिबे न्हापां ‘नेपालभाषा साहित्यिक समालोचनाया स्थिति : थौंया सन्दर्भय्’ नांगु थुगु...
-
बैशाख थुखे १८ गू तां क्वःदल : खुसियात दोष, सरकार–ठेकेदार निर्दोष !
निर्माणाधीन व निर्माण क्वचायेकाः संचालनय् वःगु तां (पुल) क्वःदलीगु व चुइकीगु क्रम उच्च दरय् अप्वःगु दु । तर, थुकिया जिम्मेवारी कायेत सुं नं तयार मजू, बरु खुसिबाः व खुसियात हे दोष बियाः लिचिलेगु क्रम न्ह्यानाच्वंगु दु । सवारी चलेजुयाच्वंगुु तांया...
-
स्मार्ट लकडाउन ः धायेगु जक का ! संक्रमणया जोखिम झन् अप्वल !
स्वनिगःया ब्यापारिक केन्द्र असं बजाःया फुटपाथ पसलय् थौंकन्हय् आपालं भीडभाड जुयाच्वंगु दु । थथे भीडभाड खनीबलय् सकलसिनं सहज रुपं अनुमान यायेफइ कि आः कोरोना महामारीया जोखिम हे मदयेधुंकल । थौंकन्हय् बजाःया पसः धा, सतक हे धाः, न सामाजिक दूरी कायम जूगु दु...
-
स्यस्यः समाज
–पदम श्रेष्ठ १. (परिचय) पुरातत्वविद् शंकरमान राजवंशीं ‘भक्तपुर शिलालेख सूची’ सफुतिइ स्यस्यःतय्गु ६ गू जात व ६८ उपजात उल्लेख यानादीगु दु । गथेकि : (६ गू जात) मूल स्यस्यः १. मास्के २. प्रधान ३. अमात्य ४. जोशी ५. राजभण्डारी ६. कर्माचार्य नापंनापं ६८...
-
प्रधानमन्त्रीया अहंकारं लोकतन्त्र हे खतराय् : देउवा
नेपाली कांग्रेसया सभापति शेरबहादुर देउवां प्रतिनिधिसभा विघटनं मुलुकय् लोकतन्त्रयात हे खतराय् लाकूगु धासें थुकियाविरुद्ध संघर्षय् क्वाहाँ वयेमाःगु धाःगु दु । बिहिवाः विपक्षी दलं याःगु पत्रकार सम्मेलनय् देउवां थःम्हं १४९ म्ह सांसदया ल्हाःचिं लिसेंया...
-
उबलेया नेपालमण्डल
मल्ल के. सुन्दर मानवीय सभ्यताया दकलय् बांलाःगु मूर्तरुप नगरया विकास धकाः थुइकी । भूमध्यसागरया मेसोपोटोमिया, ल्याटिन अमेरिकाया माया, युरोपया बेवोलियन, चीनया यांगेत्से, भारतीय महाद्वीपया सिन्धुघाँटी आदि सभ्यताया अध्यतातय्सं नं थुकथं हे व्याख्या...
-
विश्व बालश्रमविरुद्धया दिवस व बालश्रमिकतय् अवस्था
डा. विजय सैंजू जून १२, विश्व बाल श्रम विरुद्धया दिवस संसारभनं कोरोना भाइरसया महामारीदथुइ थीथीकथं हंगु दु । नेपालय् नं थ्व दिवसयात लुमंकाः थीथीकथंया ज्याझ्वः हनेगु ताःतुंसां कोरोना महामारीया हुनिं बांलाक हनेज्या मजुल । विश्वन्यंक बाल श्रमिकतय्गु...
-
बिमस्टेक सम्मेलन ः जनतायात सास्ती–दुःख–नैराश्यता ! कर्फ्यू याःसा ज्यू नि !
–ललेन्द्र शाक्य– किपूया सार्वजनिक सवारीसाधनं टन्न यात्रुपिं कुबियाः वइ, जब उगु सवारीसाधन बल्खु थ्यनी, ट्राफिक प्रहरीं बल्खुं कुलेश्वर–कालिमाति जुयाः रत्नपार्क–बसपार्क वनेगुपाखें पनाबी, सकल यात्रुपिन्त बल्खुइ क्वकयाः उगु सवारी साधनं भाडा काइ,...
-
छु गज्यागु वय्त्यंगु दु नेवाः फिल्म ?
विजयरत्न असंबरे थौंकन्हे नेवाःफिल्म दयेकीपिं अप्वःया वःगु दु । नेवाःफिल्मय् तइगु लाय् नं अप्वया वःगु दु । थगुनेनगुने तकसा नेवाः फिल्मया बजेट झिगुलख तका धका धाल की हे बीग बजेट धका धाइगु खःसा आः थूगुसी बजेटया थ्वः पःखाः झंझं तजाः जुया वःगु दु । छखे “...
-
९० सालया तःभुखाय् गुकथं ब्वल
थौं तःभुखाय् दिवस । सरकारं बि.सं. १९९० माघ २ गते ब्वःगु तःभुखाय्या लुमन्तिइ दँय्दसं थुगु दिंयात तःभुखाय् दिवस कथं हनावयाच्वंगु खः । तर थ्वपालय् ९० सालया तःभुखाय् लिपा २०७२ बैशाख १२ गतेया मेगु तःभुखाय् धुंकाः झीगु न्ह्यःने आः १९९० व २०७२ निगू...
-
नेवाः आन्दोलनया समीक्षा पुलांगु गौरवया पुनस्र्थापना कि अधिकारमुखी आन्दोलन ?
बिजय स्यस्यःनेवाः आन्दोलन मूलतः प्रतिक्रियात्मक आन्दोलन जूगु व थुकिया निश्चित रणनीति, कार्यनीति व कार्यदिशा जक मखु निश्चित स्वरूप नं मदुगु विज्ञतय्गु धापू दु । नेपाल भाषाया पुलांगु गौरवपाखें अभिप्रेरित मातृभाषानुरागीतसें साहित्य सेवाया माध्यमंहे...
-
चेस व संगीतनिसें राजनीति तक डा. अजयक्रान्ति शाक्य
‘अजयक्रान्ति शाक्य’ – नेवाः संगीत ख्यःया नितिं न्हूगु नां मखय्धुंकल । भाजु अजयक्रान्ति नेवाः संगीत ख्यःया नितिं आपालं बाँबांलाःगु म्येत बियादीगु दु । नेवाः संगीत ख्यः धाये वा मनोरन्जन ख्यःया नितिं अजयक्रान्ति शाक्य छम्ह बांलाःम्ह, छम्ह स्यल्लाःम्ह...
-
नेपालभाषाए ‘य, य्, ये व ए’ या सर्वेक्षण (कार्यपत्र)
ओमकारेश्वर श्रेष्ठ सहप्राध्यापक नेपालभाषा केन्द्रीय विभाग (नेपालभाषाया लेखनए ‘य्’, ‘ये’ व ‘ए’ गुगु जुइ थ्व विषयस छगू अन्तक्र्रियात्मक गोष्ठी जूगु दु । एम.ए. तगिमए नेपालभाषाया नियमित कक्षा सुरु जूगु २०४८ भदौ ४ या लसताए नेपालभाषा केन्द्रीय विभागए...
-
१९९० माघ २ गते ब्वःगु तःभुखाय्या लुमन्तिइ
थौं तःभुखाय् दिवस । सरकारं बि।सं। १९९० माघ २ गते ब्वःगु तःभुखाय्या लुमन्तिइ दँय्दसं थुगु दिंयात तःभुखाय् दिवस कथं हनावयाच्वंगु खः । तर थ्वपालय् ९० सालया तःभुखाय् लिपा २०७२ बैशाख १२ गतेया मेगु तःभुखाय् धुंकाः झीगु न्ह्यःने आः १९९० व २०७२ निगू...
-
घ्यःचाकु संल्हू विक्रम संवत्कथं खः ला ?
नेवाःतय् नखःचखः जात्रापर्व सकतां नेपाल संवत्कथं चान्द्रमासया तिथिं हनाच्वन सा थ्व घ्यःचाकु संल्हू, खाइ संल्हू, बिस्काः जात्रा धइगु जक विक्रम संवत्कथं छाय् जुल ? चन्द्र शम्शेरसिकं न्ह्यः हे नेपालय् विक्रम संवत् जनस्तरय् चले जू कि छु ?थ्व न्ह्यसः...
-
अर्थ गम्भीर जुइ (नर्मदेश्वर प्रधानया समसामयिक च्वसु)
नर्मदेश्वर प्रधान ‘थः हे बोक्सी थः हे धामी’ । लोमानसिंह कार्कीया प्रकरणं थौं थ्व उक्तिया स्मरण याकाच्वनी । अख्तियार प्रमुख लोकमानयात महाभियोग लगे यायेगु पहल न्ह्याकी । थ्व खँय् प्रमुख दलतय् आम सहमतिया निंतिं कसरत न्ह्याइ । लोकमान प्रजातन्त्र,...
-
म्हुतुइ धौ फिनाः च्वनेमजिल (नर्मदेश्वर प्रधानया समसामयिक च्वसु)
नर्मदेश्वर प्रधान मन्त्री जुइवं हे शहरी मन्त्री अर्जुननरसिंह केसीं घोषणा याइ । “जिं बुल्डोजरं पेले यानाः नं शहर निर्माण योजना न्ह्याके । पूवंके ।” तर शहरी विकासया नामय् जनतायात जुयाच्वंगु अन्याय, दमन, शोषणया विरोध यानाः थ्व हे मन्त्रिमण्डलया छम्ह...
-
बांलाःगु शासन व्यवस्था छु ?
बिजय कृष्ण श्रेष्ठ संसारय् दकलय् बांलाःगु शासन व्यवस्था प्रजातन्त्र हे खः धाइ । अथेजूगुलिं विश्वया आपालं देसय् थ्वहे व्यवस्था दु, गनं निरंकुश शासकत दु, इमिसं नाटक यानाः नं प्रजातन्त्र धकाः हे ब्वयेत स्वइ । विश्वय् ला न्हापा जुजुं हे शासन याइगु खः ।...
-
व सतः व थ्व देय् (नर्मदेश्वर प्रधानया समसामयिक च्वसु)
नर्मदेश्वर प्रधान उबलय् । दँयदसं जिपिं दिगुद्यःथाय् वने । दिगुपुजाया इलय् । उबलय् व थाय् सुनसान । अन छगू सतः दु । जिपिं झ्वःछुनाः भ्वय् नयेगु थाय् । व सतः क्यनी । जिमि तःबाःपिंसं धाइगु लुमं । ‘स्व मस्त ! थ्व सतः न्हिनय् हे झिझां दं । बहनी जुइ । थ्व...
-
कलहया भूमरी (नर्मदेश्वर प्रधानया समसामयिक च्वसु)
नर्मदेश्वर प्रधान च्वयेगु विषय यक्व दु । मदुगु मखु । समयया माग कथं । अय्नं छता निता खँ लिसा लिसा काये । काये मालाबी । जनसरोकारया विषय जुइ । जनताया ध्यान साले मालाच्वनी । विषय चयन । छु ठीक, छु बेठीक ! ईया सापेक्षतां । निर्णय याइ । थौं तसकं चुइँचुइँ...
-
२५७ दँ लिपा कुमारी छेँय् बुद्धपूजा
कुमारी छेँ नेसं ८७७ य् दयेकूगु खः । थ्वयां प्यदँ लिपा ने।सं। ८८१ स कुमारी बहाःयात राजकीर्ति मनोरम विहार दयेकल । तर थथे विहार खःसां नं आःतक नं उगु विहारय् बुद्धपूजा जूगु खँ झीसं मस्यूनि । उकिं दकले न्हापां वंगु शनिवाः यँलागा नवमीकुन्हु थुगु विहारय्...
-
‘येँयाः नेपाःया हे तःधंगु जात्रा ’
येँयाः जात्राया निंतिं सकतां कथंया तयारी पूवन । कन्हय् यःसिँ थनेवं येँयाः जात्रा विधिवत रूपं न्ह्याइ । जात्राया न्हापांगु दिं फुक्क हे जात्रा नाप आवद्ध द्यःपिं पिहां बिज्याइ । येँयाःया इलय् जात्रायात कयाः फुक्क कथंया चर्चापरिचर्चा जूसां जात्राया...
-
देश गन थ्यनी....? (नर्मदेश्वर प्रधानया समसामयिक च्वसु)
नर्मदेश्वर प्रधान देश थौं गथः गथः चिना वनाच्वंगु दु । झं झं स्वत्तुमत्तु स्वयाः वनाच्वंगु दु । थथे हे स्वत्तुमत्तु स्वयाः वनीगु खःसा, देश जटिल गथःया जालय् फसे जुइ । पिहां वयेत थाकुइ । फइमखु । उकिं गथः इलय् हे फ्यनेमाः । गथः तसकं स्वल कि फ्यने थाकुइ...
-
बुलडोजरं पेले यायेबलय् कृपया... (नर्मदेश्वर प्रधानया समसामयिक च्वसु)
नर्मदेश्वर प्रधान सहरी विकासमन्त्री अर्जुनरसिंह केसीया ख्याच्वः वइ । मापदण्ड विपरीतया संरचनात बुलडोजरं थुनी । पेले याइ । मन्त्री केसीजुया धापू ठीक हे जू । नियम उल्लंघन याइपिंत दण्डित यायेमाः । तर मन्त्रीजुं छ्यःगु भाषा तसकं कठोर खनेदइ । बुलडोजरं...
-
लैनचौर व तिंख्यलय् थुकथं दयेकेत्यंगु दु –भूमिगत पार्किङ
स्वनिगलय् सवारी चाप नापं पार्किङ स्थलया अभाव जुयाःवयेवं येँ महानगरपालिकां भूमिगत पार्किङया अवधारणा हल । येँनपां खुलामञ्च व लैनचौरय् भूमिगत पार्किङ निर्माण यायेगु प्रस्ताव तयार यानाः संघीय मामिला व स्थानीय विकास लःल्हागु लच्छि दये धुकाः नं...
-
सजग सचेत जुइमाः (नर्मदेश्वर प्रधानया समसामयिक च्वसु)
नर्मदेश्वर प्रधान रानीपुखू दथु देगःया पुनःनिर्माण जुयाच्वंगु दु । व देगः वंगु तःभुखाचं थुनाब्यूगु खः । पुनर्निमाणया ज्या जुल । थ्व स्वागतयोग्य जुइ । काठमाडौंया नुगलय्सं लाःगु थ्व देगः । भग्नावशेष कथं वांछ्वयातयेगु शोभनीय जुइमखु । खतुं भुखाचं क्षति...
-
गुंपुन्हिया अदालतय् खुलेआम नालिस (नर्मदेश्वर प्रधानया ख्यालि च्वसु)
नर्मदेश्वर प्रधान संस्कृत भाषाय् अनेक श्लोकत दु । नैतिक शिक्षा बीगु । चरित्र निर्माण लिसे स्वापू दुगु । स्कुलय् ब्वने नं । उबले थुज्वःगु श्लोकतय् तःधंगु महत्व दु । मानौं इपिं देववाणी खः । इमित ब्वनेमाः । ब्वनां जक मगाः । श्लोकं धाइगु खँत व्यवहारय्...