–राम मगर

मतिना दिवस अर्थात् भ्यालेन्टाईन डे, मतिनामिपिनिगु नितिं मूवंगु कथं नालातःगु दु । ल्याय्म्ह–ल्यासे मदुपिन्सं थुगु इलय् मतिनाया प्रस्ताव तयेगु कथं नं प्रणय दिवस उलिहे मूवंगु कथं नालातःगु दु ।

विशेष यानाः १४ फेब्रुअरीया दिनसं अर्थात् थौंया दिं, थुगु दिवस हनेगु याइ । भ्यालेन्टाईन डे छगू रोमान्टिक व प्रेममय् मतिनामय दिं खः । जीवनय् थःत मतिना याइपिन्त व, थःम्हं मतिना याइपिं मदुगु खःसा म्वाना च्वनेगु हे बेक्कार जुइगु जुइ सायद !

मतिना धयागु मिजं मिसा जक मखु वास्तवय् धायेगु खःसा मतिना धयागुला छेँजःपिं लिसें नं जुइ, पासापिं लिसें नं जुइ, थः प्रियजनपिं नापं नं जुइ । अथे जूगुलिं मतिनां मनूयात छगू कथंया म्वायेगु उर्जा बिइ ।

मतिना दिवस अर्थात् प्रणय दिवसया कथं नालातःगु थुगु दिनसं ल्याय्म्ह ल्यासेपिसं ययेकूपिं मिजं मिसापिन्सं दँय् दँसंनिसें आँटे याये मफुगु थुगु दिनसं मतिनाया प्रस्ताव तयेगु याइ । अथे जुयाः थुगु दिनसं ल्याय्म्ह ल्यासेपिनिगु दथ्वी विशेष आकर्षण जुइगु दिं खः ।

इतिहासया पानाय् थुकिया विषयस अध्ययन अनुसन्धान यायेगु खःसा भ्यालेन्टाईन डे इस्वी संवत् २६९ पाखे इटालीया रोमं शुरु जूगु खः । तेस्रो शताब्दीया अन्त्यपाखें न्ह्याःगु थुगु भ्यालेन्टाईन डेया छम्ह रोमया सम्राटं मिसापिनिगु लिसें स्वापूया हुनिं सुरक्षाकःमिपिनिगु पाखें गोप्य खँत पिहाँ वनेगु ग्याःचिकु जुया मतिना व इहिपा मयाकेत उजं ब्यूगु जुयाच्वन । सम्राटया उजंयात छम्ह भ्यालेन्टाईन नांयाम्ह मनुखं हाचां गायाब्यूगु जुयाच्वन ।

छम्ह सर्वसाधारणं उगु उजंयात हाचां गाःगु हुनिं सम्राटं सहःयाये मफयाः भ्यालेन्टाईनयात मृत्युदण्ड बिल । वय्कःया मृत्युदण्ड ब्यूगु दिनसं १४ फ्रेब्रुअरीइ हलिमय् न्यंकभनं भ्यालेन्टाईन डे हनेगु प्रचलन न्ह्याःगु खः ।

थौंकन्हय् ल्याय्म्ह ल्यासेपिनिगु दथ्वी माःगु स्वयानं म्वाःमदुगु विकराल रुप कयाः वयाच्वंगु दु भ्यालेन्टाईन डे ।

जबरजस्ती मतिना यायेगु होड चलेजुया वःगु दु । ब्वलासा कायेगु, ल्वापु यायेगु कुलतय् फसेजुइगु थिकेगु आलस्य विलासीया हलंज्वलंत कालबिल यायेत होटलय् वनेगु थीथी अनैतिक ज्याखँय् ब्वति काइगु, क्षणिक आनन्दय् मोजमस्ती यायेगुथें जाःगु विकृतित नेपाः समाजय् खने दः वयाच्वंगु दु ।

छुं नं पर्व हनेगु धयागु बांमलाःगु पक्ष मखु तर उगु पर्वयात झीसं गुज्वःगु कथं हनेगु धयागु खँय् भर परेजुइ । खय्तला मतिना (प्रणय) दिवस पश्चिमी संस्कृति खः । थुगु संस्कृतिया बांलाःगु पक्षत दुसां नं थौंकन्हय्या आधुनिक युवापुस्ताय् तसकं बांमलाक विकृति न्यनाः वयाच्वंगु दु ।

उकिसं आधुनिकतालिसें ल्याय्म्ह ल्यासेपिन्सं संस्कृति ल्यंकेगु स्वयां नं विसंगति दुहाँ वःगु दु । धायेगु हे खःसा मतिना याइपिन्त न्ह्याबलें मतिना दिवस हे जुइ । मथुगु नेपाः समाजं थुगु पश्चिमी संस्कृतिलिसें दुहांवःगु थुगु दिवसं आपालं युवापुस्तापिनिगु जीवन नरकीय जूगु दु ।

करपिनिगु देखासिकी यायेगु प्रवृत्ति अप्वयाः वःगु दु । । पश्चिमी सभ्यताया थुगु पर्वं बुलुहुँ झीगु नेपाः देसय् दुहाँ वयेवं झीगु मूल्य मान्यता, संंस्कार व परम्परा खण्डित जुयाच्वंगु दु ।

आधुनिकता व देखावटीपनया चकचकी अप्वयाः च्वंगु दु । मतिना याना क्यनेगु होडबाजी हे चलेजूगु दु । गर्लफ्रेन्ड व ब्याइफ्रेन्ड दयेकीगु फेसन हे चलेजूगु दु । भ्यालेन्टाईन डेय् दकले अप्वः ह्याउँगु रङया गुलाफ स्वाँ कालबिल याइ । थुकियात मतिना–प्रस्तावया कथं बिइगु याइ । स्वाँ काल धाःसा मतिना प्रस्ताव स्वीकार याःगु कथं नालातःगु दु । रङया गुलाफ मित्रता व नुगःचुया धडकनया प्रतीक कथं नालातःगु दु ।

भ्यालेन्टाइन डेय् गुलाफी रङया गुलाफ बिइगु अर्थ निगू नुगःया धडकन आः छगू हे जुयाः धड्के जूगु कथं काइ । अर्थात् ‘जिगु नुगः छिगू नितिं खः’ धयागु मनसाय खः ।

म्हासुगु गुलाफ पासाया प्रतीक खः । फ्रेण्डसीप डे अर्थात् मित्रता दिवसया दिं म्हासुगु गुलाफ बिइगु याइसा थौंकन्हय् पासाया प्रतीकया भ्यालेन्टाईन डेयात नं छ्यलाबुलाय् वःगु दु । तुयूगु गुलाफ सच्चा मतिना, प्रेम व स्वच्छ हृदयं बिइ । भावुकतां जायाच्वंगु हसना दिनसं तुयूगु गुलाफं मूवंगु भूमिका म्हिती । हाकूगु गुलाफ बिदाइया प्रतीक कथं नालातःगु दु । अथे खःसां छुं नं कारणवश मतिना स्वापू न्ह्याकाः च्वनेगु सम्भव मदु । हाकूगु गुलाफ बिल धाःसा थःगु ज्या पूवंगु जुइ ।