पाहाँचःह्रे नखःया छगू महत्वपूर्णगु जात्रा द्यः खः ल्वाकेगु खः । पाहाँचःह्रे नखःयात तःधंगु नखः कथं हे हनेगु चलन दु । नेवाःतय् थः म्ह्याय्मचा भिनामचा जक नखत्या सःताः भ्वय् नेकेगु जक मखु नेपाःदेया संरक्षण यानाच्वंपिं अजिमापिन्त नं भ्वय् सःताः नकेगु परम्परा द्यः खः ल्वाकेगु प्रचलनं स्पष्ट याः ।

गुणकामदेवं येँ देय् निर्माण यायेधुंकाः थ्व देय्यात सुरक्षा यायेगु ज्या येँदेय्या च्यागू थासय् च्वंपिं अजिमापिन्त बिल । गुणकामदेवं कलिगत सम्बत् ३८२५ स येँदेय् पलिस्था यानाः अजिमापिन्त सुरक्षित यायेत जिम्मा ब्यूगु खँ वंशावलीइ न्ह्यथनातःगु दु । च्याम्ह अजिमा धयापिं थथे खः ।

१. लुँमधि अजिमा २. कंगः अजिमा ३. म्हेपि अजिमा ४. तकति अजिमा वा टंकेश्वर अजिमा ५. मैति अजिमा ६. यतमरु अजिमा ७. बछला अजिमा व ८. लुतिमरु अजिमा ।

लुतिमरु अजिमा छम्ह बाहेक मेपिं फुक्क अजिमापिं पाहाँचःह्रे धुंकाः चैत्र शुक्ल प्रतिपदा (पारु) कुन्हु खतय् तयाः जात्रा यायेगु चलन थौं तकनं न्ह्यानाः वयाच्वंगु दनि । अजिमापिं पलिस्था यायेगु ज्या गुणकामदेवं यानाः वंसां अजिमापिनिगु खः जात्रा ने.सं. ५८० स अमर मल्लं यानावंगु खनेदु । थुबलय् अर्थात् अजिमापिनि मूर्ति खतय् तयाः येँदेय् थःथःगु क्षेत्रय् जात्रा याइगु खः ।

पाहाँचःह्रेकुन्हु चान्हय् निसें द्यःपाला व खः जात्रा याइगु गुथियारपिन्सं द्यः खःयात गमय् तयेयंकेगु धकाः तयेगु याइ । अनं थथे गमय् तयेधुंकाः तिंख्यलय् सल ब्वाके धुंकाः चान्हय् लुतिमरु अजिमा छम्ह बाहेक मेपिं अजिमापिनिगु खः तिंख्यलय् हयाः द्यः खः ल्वाकेत हयेगु याइ ।

चान्हय् छगू निश्चित इलय् द्यः खः हैगुलि कंगः अजिमाया खः बाहेक फुक्कं द्यः खः हया तयेधुंकूगु जुइ । द्यः खः छखलं मेगु खःया मिप्वाः हिलाबुला याइगु खः । दकले लिपा कंगः अजिमा हयाः दक्व खःयात चाःहिलाः मिप्वाः हिलाबुला यानाः द्यः ल्वाकेगु ज्या क्वजिइ, अनं फुक्क खः ल्वाकेगु ज्या जुइ । तिंख्यलय् चान्हय् छु इलय् द्यः ल्वाकूगु खः वहे इलय् असनय् नं न्हिनय् ल्वाकेमाः धयागु चलन दु । तर थ्व निश्चित रुपं व्यवहारिक मजू । असनय् द्यः ल्वाकीबलय् अजिमातय्गु न्हय् खः न्हयपु लँपाखें हयेगु चलन दु । असंया न्हयपु लँ थथे खः ।

१. कमलाछि २. असंगल्ली ३. भोताहिति ४. बालकुमारी ५. न्हाय्कंत्वाः ६. थँहिति त्यौड व ७. तुंबहाः पिनेया त्यौड ।

न्हापा न्हापा ७ खः अजिमापिनिगु खः ल्वाकेगु जूसा थौं कन्हय् लुँमरि अजिमाया खः कंगः अजिमाया खः तेबहाःया अजिमाया खः यानाः स्वखलःया जक जात्रा जुयाच्वंगु दनि ।

असनय् अजिमापिनि द्यः खः ल्वाकीबलय् असंमितसें चतांमरी, ताय् स्वां सिसाबुसा ह्वलाः पूजा याइ । थ्व नं लुँमरि व तेबहाः अजिमापिनिगु खः तयातये धुंकाः दकले लिपा कंगः अजिमाया खः हयाः निखःयात चाहिका छखलं मेगु खतय् चिलाख (मीप्वाः) हिलाबुला यानाः लिहां वनेगु याइ । थुकियात हे द्यः ल्वाकीगु धकाः धाइ । थुलि क्वचायेवं द्यः खः ल्वाकेगु ज्या नं सिधइ ।

असनय् व तिंख्यलय् अजिमापिं भेला जुयाः ल्वाकेगुया मू खँ धयागु लुँति अजिमायात नखत्याः सःतुम्हेसिनं अन्याय यात उकियात कयाः सहलह ब्याकूगु खः धकाः धायेगु याः । थ्व खं थुकथं जुल धयागु धापू दु ।

पाहाँचःह्रेया नखःया नखत्या येँ देय्या च्याम्ह अजिमा व अजिमाया मचातय्त सःता नकूगु जुयाच्वंन । च्याम्ह अजिमापिं मध्यय् दलके मज्यूम्ह व आपाः मचाखातात दुम्ह अजिमा धयाम्ह लुतिमदु अजिमा खः । मेमेपिं अजिमापिंथें लुतिमरु अजिमा नं थः तता केहेँपिंथें मचाखाचापिं ज्वनाः नखत्या वंगु जुयाच्वन । नखत्या सःतूपिन्सं लुतिमरु अजिमा छम्हेसित क्वह्यंकाः व्यवहार याःगु जुयाच्वन । मेमेपिन्त बांलाक नसा नकाः सत्कार यानाः लुतिमरु अजिमा छम्हेसित बांमलाक व्यवहार याःगु जुयाच्वन । भ्वय् सःतू थासय् अमित नकेगु सुनानं वास्ता मयाःगु नं जुयाच्वन ।

लुतिमरु अजिमाया मचातय्सं नये पित्यात धकाः मांम्हसित पिरे याःबलय् नखत्या सःतुम्हेसिनं “का गुलि जक हालेफूगु का, नः” धकाः बासिगु मरिं मचातय्त कयेका धाल । उगु मरिं लुति अजिमाया मचातय् छ्यनय् लानाः हि वल । हि वःम्ह मचाया छ्यनय् हि हुया वहे भ्वाथः नखत्या सःतूम्ह मनूया ग्वाखंचा प्वालय् सुचुका वल । नखत्या सःतुम्हेसिनं बांमलाःगु व्यवहार याःगुलिं लुतिमरु अजिमा थः मचाखाचायात छुं हे मनकुस्य छेँय् लिहां वल । लँय् छथाय् मिसा छम्हसिनं फसि छग्वः मियाच्वंगु लुतिमरु अजिमां खनाः वहे फसि छग्वः ज्वनाः छेँय् वनाः मचातय्त दयेकाः नकेत स्वःबलय् व फसि फुक्क लुँ जुल । अनं लिपा लुतिमरु अजिमा मेमेपिं अजिमापिं स्वया तःमि जुल ।

लिपा दँया पाहाचःह्रेबलय् न्हापा दक्व अजिमापिन्त नखत्या सःतूम्हेसिनं हानं नखत्या सलत । मेमेपिं अजिमा व अमि मचात स्वयां लुतिमरु अजिमां थः मचातय्त उप्वः झःझः धायेक तिसा वसतं तिइकाः नखत्या वन । न्हापा अपमान याःम्ह नखत्या सःतूम्हेसिनं मेमपिं अजिमापिन्त स्वयां बांलाक तिसा वसतं छाय् पियावःम्ह लुतिमरु अजिमायात अप्वः स्वागत सत्कार यात । भ्वय् नं बांलाक तयाबिल । भ्वय् झ्वलय् लुतिमरु अजिमां थः मचातय्त तयाब्यूगु भ्वय् नके मब्यू । थःयाके च्वंगु व मचातय्के च्वंगु तिसा फुक्क भ्वय् ब्वय् तयाः “थ्व भ्वय् झीत नकूगु मखु तिसा वसःयात नकूगु खः” धकाः धाल ।

न्हापाया पाहाँचःह्रे बलय् नखत्या वःबलय् मचातय्सं नये पित्यात धकाः धाःबलय् का न धकाः गंगु बासिगु मरि कयेका हयाः घाः जुयाः हि पिहां वःगु लुमंके कथं न्हापा हि हुयाः ग्वाखंचाय् स्वचाका थकूगु भ्वाथः लिकया क्यन । लुतिमरु अजिमां अथे याःगु खनाः नखत्या सतूम्ह मछाला अन न्ह्यःने मच्वंसे वन । अथे जूगुलिं लुतिमरु अजिमा छम्हसित पांहाचःह्रे स्वयां प्यला न्ह्यः जात्रा यानाः नखः न्यायेकीगु जूगु खः । उगु जात्रा धयागु बालाचःह्रे कुन्हु थःने लुतिमरु अजिमा जात्रा यानाः थँहितिइ तयेहइगु खः ।

थुकथं लुतिमरु अजिमा छम्ह बाहेक मेपिं फुक्क अजिमापिं चैत्रशुक्ल पारुकुन्हु जात्रा यायेगु याइ, वया कन्हय् कुन्हु लुमरि अजिमा, तेबाहाः अजिमा व कंगः अजिमा स्वम्ह अजिमापिं द्यः जात्रा यानाः चान्हय् तिंख्यलय् व न्हिनय् असनय् द्यः ल्वाकेगु याइगु खः ।