नेवा: अनलाइन न्युज | २०७५ चैत्र ५, मंगलबार ११:४१:०३

न्ह्यखं
हलिमय् हे छगू पुलागुं व तःजिगु मानव सभ्यताकथं थःयात म्हसीकावयाच्वंगु नेवाः सभ्यताया लागा थौंकन्हय् नेपालमण्डलय् जक लिकुनामच्वंसेँ हलिंया कूकुंलामय् विस्तार जुयेधुंकल । गुँ इलय् थी थी थासं नेपाः गालय् मुंवःपिनिगु सम्मिश्रणकथं अस्तित्व ब्वलंगु नेवाः समुदाय आःवयाः अन्तरराष्ट्रिय समुदायया दुजःकथं स्थापित जुयेधुंकुगु दु । नेवाः पहिचानया संरक्षण व संर्वद्र्धनया नितिं थ्व इलय् नेपाः देय्दुने  जकया सक्रियता मगायेधुंकल, हलिंन्यंकया हे नेवाःतय् दथुइ एकताया प्रवद्धन न्हूगु  आवहश्यकताकथं ब्वलंगु दु । थ्व हे यर्थाथयात अनुभूतयासेँ हलिंन्यंक नेवाः सभ्यता व संस्कृतिया थपूया निंतिं हलिंन्यंकया नेवाःतय्गु मंकाः दबूकथं हलिं नेवाः दबू  न्ह्यचिलाच्वंगु दु ।
हलिं नेवाः दबुया नीस्वना 

निसः व न्यय्दँनिसें घोषित अघोषित जातीय विभेदया शिकार जुयाच्वंगु नेवाःतय् न्हियान्हिथं न्हू न्हूगु हाथ्या ब्वलनाच्वंगु दु । प्रत्येक ख्यःया अन्तरराष्ट्रियकरण जुयाच्वंगु थौंया इलय् नेवाः समुदायया  सर्वाङ्गीण विकासया निंतिं नं अन्तरराष्ट्रिय कुतः माःगु खंयात मनन यासेँ थी थी देसय् च्वनाच्वपिं नेवाःतय्गु मंकाः दबू  नीस्वनेमाःगु सः तःदँ नह्यःनिसें थ्वःगु खः । देसंपिने च्वंवसां थःगु म्हसिका, तजिलजिप्रतिया मतिनां बिलबिल जाःपिं नेवातसें थः च्वनाच्वंगु थासय्  थी थी नेवाः गुथि, पुचः, खलः स्वनेगु यानावयाच्वंगु ताः ई हे दय्धुंकल । इमिगु दथुइ समन्वय याइगु छगू अन्तरराष्ट्रिय पुचः दत धाःसा नेवाः समुदाय, नेवाः भाय् नेवाः तजिलजि सुथां लाकेत अन्तरराष्ट्रिय स्तरं योगदान यायफै धइगु भिं बिचाःपाखेँ उत्प्रेरित जुयाः ताःहाकःगु सहलह व कुतः लिपा थी थी देय् विशेष याना अमेरिका, बेलायत व नेपालय् च्वंपिं नेवाःह्यमिंपिंनिगु कुतलय् नेसं ११३९ स हलिं नेवाःत दुगु थी थी देसय् थुकिया देय् कचा नीस्वंगू खः  । थुकि नेवाःत दुगु थी थी देसय् थुकिया देय् कचा नीस्वनेगु लँपु नं चायेकाः बिल । अमेरिकाया बाल्टिमोरय् मू ज्याकुथि दुगू थ्व  संस्थाया हलिंया ९गु  देसय् मूकवः गठन जुइधुंकुगु  दु धाःसा  १५ गु देसय् प्रतिनिधित दु ।
हलिं नेवाः दबूया आज्जु
नेवाः जातियात थी थीकथं तिबः बीत स्वंगु थ्व लवः मज्याइगु, गैरसरकारी सेवामूलक संस्था हलिं नेवाः दबुलिं विश्वया सकल नेवाः तय्त थःथःगु  देय् कचामार्फत् नेपाःमिया मिवां, सामाजिक, आर्थिक न्यायया समान विकासया नापनापं कला व विज्ञान थपुकेत  भौतिक व अभौतिककतं छप्पंछधी याय्गु कुतः  याई । मनूया बिचारय् न्हिथं वयाच्वंगु परिष्कृतता, प्रविधि जगतया विकास, अन्तरराष्ट्रिय समुदायया दथुइ  ब्वलनाच्वंगु  थवंथवय्या ग्वाहालि व सहलह थजाःगु थी थी अवसरया सदुपयोग यासें नेवाः जातिया तःजिगु सांस्कृतिक परम्पराया संरक्षण व संवद्र्धन यायेया नापंनापं नेवाः जातिया आर्थिक अवस्थायात क्वातुकायंकेया निंतिं थी थी देसय् च्वनाच्वंपि नेवाः तय्गु थी थीकथंया ग्वहालि कयाः माःकथंया रणनीति छय्लाः नेवाःतय्गु राष्ट्रिय व अन्तरराष्ट्रिय म्हसिकायात थपुकाः यंकेगु हे थ्व दबुया आज्जु खः ।
हलिं नेवाः दबुया तातुना
नेवाःतय्गु आदिभूमि नेपाःया म्हसिका व प्रतिष्ठा हलिंन्यंक न्यंकेगु ज्याय्  नेवाःतय्गु ज्वःमदुगु योगदान दु । नेपाःयात छगू स्वतन्त्र राष्ट्रकथं संयुक्त राष्ट्रसङघय् दुथ्याकेत नेवाः आखः हे मदयेकं मगातसा नेपाःया च्यागू सम्पदा स्थलत हलिंया मूवगुं सम्पदा स्थल जूगु नं नेवाः वास्तुकलाया हुनिं हे खः । यातायात व सञ्चारया विकास मजूनिगु इलय् हे थुकथं तःजिगु उपस्थिति क्यनाच्वंगु दु ।  थुकियापाखें लबः कयाः हलिमय् नेवाः म्हसिकायात ब्वलंकेगुयानापं देय्दुने धात्थेंगु लोकतन्त्रया अर्थत् स्वतन्त्रता, सामाजिक आर्थिक न्याय, समान अवसरया नापनापं नेवाः समुदाय व नेपाःमिया कला व  तजिलजि थपुकेगु हे हलिं नेवाः दबूया मू तातुना खः ।
हलिं नेवाः दबू नेपाः देय् मुकवः नीस्वना
हलिमय् न्ह्याथाय् चनाच्वंसा नेवातय्गु म्हसिकाया हा नेपाःया चाय् हे दै, मिखा चायेकेबलय् न्ह्यागु देय्या लू खँसां मिंखा तिस्सिना नुगः मिखा चायेकेबलय् नेपाःयात हे खनी । थःगु देसं तापाक्क च्वनाः नं हलिं नेवाः दबू दयेकेगु उत्साहया ल्यूने नं थःगु उद्गम स्थलप्रतिया मतिना सुलाच्वंगु लुइकेफइ । थ्व संस्थाया मू भावना धइगु नं हलिमय् थी थी थासय् च्वनाच्वंपि नेवाःतय्त भावनात्मक रुपं  छथाय् हयाः राजनैतिक, सामाजिक, भाषिक, धार्मिक, सांस्कृतिक, पेशागत दृष्टिकोणं सामना यानाच्वनेमाःगु हाथ्यता ज्यंकाः यंकुसे सकल नेवाः तय्त सक्षम, सचेत व सफल यायेगु हे खः ।

न्हापांगु हलिं नेवाः दिं

   
हलिमय् च्वपिं नेवाःतय् दथुइ एकता प्रवद्धनया मू ताः ज्वनाः हलिं नेवाः दबुलिं दँय्दसकं मार्च लाया दकलय् लिपाँगु शनिबाःयात हलिं नेवाः नेवा दिं कथं हनेगु निर्णय याःगु दु । बाल्टिमोरय् जूगु निक्वःगु हलिं नेवाः दबू तःमुंज्याया मू दिंयात लुमंकेकथं व हलिमय् च्वंपि मु नेवाःतय् लाइगु दियांत बिचाः यानाः व दिनय् हलिं न्यंक हे नं छुं ज्याइवः याना नेवाः जुयागुया गौरव अनुभूति यासेँ नेवाःतय् दथुइ एकताया भावना ब्वलंकेगु थ्व ग्वसाःया तातुना खः । थ्व हे इवलष्य् न्हापांगु हलिं नेवाः दिं या मू ज्याइवःकथं सन् २०१८ मार्च ३१ शनिबाः खुन्हु नेपाःया येँय् न्हापांगु विश्व नेवाः सम्मेलन जूगु खः । हलिं नेवाः दबू नेपाः देय् मू कवःया ग्वसालय् तःजिक हंगु व समारोहस १५ गु देय्या प्यसः नेवाः तय्सं  ब्वति काःगु खः । येँय् जुइत्यंगु हलिं नेवाः तःमुँज्या्या इवलय् नेसं ११३९ चिल्लाग १० (सन् २०१९ मार्च ३० ) शनिबाः निक्वःगु हलिं नेवा दिं तःजिक हनेगु ग्वसाः दु ।
यँु्ेय् जुइत्यंगु स्वक्वःगु तः मुंज्याप
हलिंया थी थी देसय् च्वनावयाच्वंपि नेवाःतय्गु सहभागिताय् वइगु नेसं ११९ चिल्लागा ८, ९ व १० (सन् २०१९ मार्च २८, २९ व ३०) स नेपाःया येँय् स्वक्वःगु हलिं नेवाः दबू तःमुंज्या जुइत्यंगु  दु । उगु गौरवशाली ग्वसाःया भाला हलिं नेवाः दबू नेपाः देय् मूकवःयात वःगु दु । हलिं नेवाः दबू नेपाः देय् मुकवः नेपालय् नेवाः सरोकारया सन्दर्भय् सक्रिय जुयाच्वंपि थी थी खलः पुचःया नापनापं  समग्र नेवाःतय्गु तःजिगु ग्वाहली व सहलहया लिधंसाय् थ्व ज्याइवः धिसिलाक्क ग्वसाःग्वयेगु ज्याय् न्ह्यावनाच्वंगु दु । नेवाः तय्गु थ्व अन्तरराष्ट्रिय ज्याइवलय् नेपाः सयुंक्त अमेरिका, संयुक्त अधिराज्य, जापान, भारत, निदरल्यण्ड्स, जर्मनी, न्यूजिल्याण्ड, अस्ट्रेलिया, मध्यपूर्व क्यानडा, पोर्चुगल, स्पेननापं २० गुसिबेँ अप्व देय्या न्यासःती नेवाः प्रतिनिधिपिंस ब्वति काइगु अनुमान दु । हलिमय् नेवाः विषयवस्तुस केन्द्रित जुयाः थी थी ज्याइवः जुइगु थ्व तःमुँज्याया निंतिं केन्द्रीय स्तरय् दबूया नायः सिजन श्रेष्ठया कजिसुइ दया शाक्य, बिमलमान श्रेष्ठ, जयम्बु रञ्जित,  कृष्ण चखुं , स्वयम्भू तुलाधर, नारायण राजभण्डारी, हेमन्त जोशी, सुभाष प्रजापति व संयुक्त श्रेष्ठ दुजःकथं दूगु अन्तरराष्ट्रिय ग्वसाःखलः नीस्वंगु दु । अथेहे तःमुंज्याया नेपाः ग्वसाः खलः कथं हलिं नेवाः दबू नेपाः देय् मुकवःया पुलाँम्ह नायः पुस्कर माथेमाया कजिसुइ ल्यूकजिपिं रश्मिला प्रजापति व सुरेन्द्रभक्त श्रेष्ठ  दुजःपि गणेशराम लाछी, रत्नकाजी मर्हजन, सविता मुनिकार, अञ्जना ताम्राकार, सुरबहादुर श्रेष्ठ , सत्यनारायण डंगोल, रमेश मुनिकार, सुरेश मानन्धर , रविन साय्मि, भरत किशोर श्रेष्ठ , विजय अवाले व विद्युत वज्रचाचार्य दुगु प्रारम्भिक पुचः नीस्वंगु दु । ग्वसाः खलकय् माःकथं दुजःत तनेगु ग्वसाः नं दु । दबूया गुदंया इतिहासय् थ्व स्वक्वःगु तःमुंज्या नेवाः तय्गु मूभूमि नेपालय् जुइत्यंगु दकलय् न्हापांगु तःमुँज्या खः । थ्व अर्थय् ऐतिहासिक जुयेत्यंगु थ्व ज्याइवः नेवाः पहिचान संरक्षण व संवद्र्धनसन्दर्भय् न्हियान्हिथं हाथ्या ब्वलानाच्वंगु इलय् जुइत्यंगुलिं नं अज महत्वपूर्ण जुयेत्यंगु दु । थी थी नेवाः खलः पुचःपाखेँ संस्थागतक थं व नेवाःतपाखेँ व्यक्तिगत स्तरं वैचारिक, भैतिक, आर्थिक ग्वाहालि मदयेकं सकल नेवाः तय्गु थ्व मंकाः ज्याइवः ताःलाये फइमखु । उकेँ नेवाः एकताया प्रतीककथं जुयेत्यंगु थ्व स्वक्वःगु मुँज्यायात लुमंकेवहःगु ऐतिहासिक, उपलब्धिमूलक व तःजिगु नखःकथं हनेगु ज्याय् थःथःगु ख्यलं ग्वाहालि यानादीत सकल नेवाः पहिचान ह्यः मिपिन्त इनाप दु । 

( हलिं नेवाः दबुया म्हसिका पौं पाखें )